Gemeenten, bewoners en marktpartijen treffen elkaar op Marktplein Transform

Het begon als een opmerkelijke samenwerking tussen twee provincies (Gelderland en Overijssel) en vier gemeenten (Apeldoorn, Deventer, Zutphen en Zwolle). Het plan was om ‘even’ een marktplein in te richten waar bewoners van koophuizen hun weg konden vinden in het onoverzichtelijke aanbod voor verduurzaming. Het werd een intensief proces met uitvoerende bedrijven, ontzorgende initiatieven en bewonerscollectieven. Het ging niet vanzelf, maar, zoals Ron Sint Nicolaas van de gemeente Deventer het uitdrukte: ‘als je iets maakt wat er nog niet is, heb je nu eenmaal geen blauwdruk’.

Het werd al onderkend aan de klimaattafels: de consument ziet door de bomen het bos niet meer. Waar de keukenbranche moeiteloos op maat gemaakt plaatmateriaal met witgoed combineert tot een naadloos product, moet je voor een energiezuinige update bij allerlei verschillende bedrijven zijn. Die je allemaal van een ander verhaal proberen te overtuigen. Voor het Marktplein Transform hebben een kleine twintig bedrijven de koppen bij elkaar gestoken; hoe kunnen zij voor de bewoners in de vier gemeenten zorgen dat er beter aanbod komt dan die nu ervaren? Gezamenlijke garanties en klantenservice zijn toekomstdromen. Voor nu verbinden de bedrijven zich met hun reputatie aan elkaar; de kwaliteit die de ene levert, straalt af op de ander. De bedrijven die zich nu aan het Marktplein verbinden, staan in voor elkaars kwaliteit.

Binnenkort gaat de site live waarmee de rest van dit jaar getest kan worden. Je hoeft geen bijzondere gaven te hebben om te kunnen voorspellen dat deze nog stevig aangepast zal worden. René Pie van Klimaatmissie Nederland zegt daarover: ‘Er moet nog veel energie geïnvesteerd worden. Het gaat natuurlijk niet vanzelf. Maar we doen het samen, dat maakt een groot verschil.’

Er is niet alleen een site af maar er ligt ook een stevig fundament, gemaakt van iets heel anders dan HTML-code en CSS stylesheets. De basis is het vertrouwen dat bedrijven, bewonersorganisaties en gemeenten in elkaar hebben uitgesproken. Dat ligt ook vast in een gedragscode, waardoor partijen weten wat ze aan elkaar hebben en waar ze elkaar op kunnen aanspreken. ‘Het zelfreinigend vermogen is het element wat volgens mij dit initiatief uniek maakt,’ zegt Leonie van der Steen van Squarewise, het bureau dat als ‘marktmeester’ het proces organiseerde. Deze rol wordt vanaf nu overgenomen door een vaste marktmeester.

Transparantie, expliciet gemaakte belangen en de bereidheid om van elkaar te leren hebben geleid tot een hechte groep betrokkenen die van het Marktplein een succes willen maken. Het is een open plein: nieuwe aanbieders kunnen zich melden, als ze zich willen conformeren aan de gedragscode, die de leidende principes bevat waardoor de consument in bescherming wordt genomen en de gemeente met een gerust hart het marktplein kan promoten.

De Rijksoverheid investeert in een landelijk digitaal platform, om te zorgen dat iedereen digitaal aan een goed plan voor de woning kan komen. Maar het kost nog jaren om dit te ontwikkelen. Intussen gaan steeds meer wijken over op duurzame collectieve warmte. Hoe kunnen woningeigenaren nu al geholpen worden om goed voorbereid te zijn op zo’n net, door hun warmtevraag terug te brengen? Het marktplein van Transform brengt alles bij elkaar: gebundelde vraag, betrouwbaar aanbod, advies op maat door deelnemende ontzorgers en betrouwbaarheid in de uitvoering. De betrokkenheid van de eigen gemeente en de bewonersorganisaties dragen bij aan de gebruikskwaliteit en zeker ook aan de betrouwbaarheid.

Doordat het Marktplein zich nu op een specifieke regio richt, ontstaat ook steeds meer kennis van deze woningen en de wensen van bewoners in bepaalde buurten. Dat maakt het op termijn mogelijk buren ambassadeurs te maken van hun eigen verduurzaming en met op maat gesneden aanbod voor specifieke woningtypes te komen. Tijdens de afsluitende sessie werd geopperd om het concept uit te breiden naar heel Nederland. Leonie van der Steen daarover: ‘Dit marktplein voelt intiem, dichtbij, het is van gemeenten in je eigen regio. Lokale bedrijven werken samen met landelijk opererende specialisten. Daar moet je voorzichtig mee omgaan. Misschien is het beter om het concept op meer plekken na te bouwen, zodat het dezelfde warmte krijgt als je nu ervaart. Het is even een proces, maar dat is ook ergens goed voor: zonder dat wordt het al snel een formule, te kil en afstandelijk.’

In een korte video blikken een aantal betrokkenen terug op het project.