Dat de landbouw moet veranderen, staat buiten kijf. Als ambtenaar effectief bijdragen aan deze transitie is, op z’n zachtst gezegd, een uitdaging. Voor ambtenaren die zoeken naar manieren om de landbouwtransitie vooruit te brengen, organiseren we een workshopreeks op 14 en 28 november.
Aan het woord: trainers Johannes Regelink (transitie-expert en boer bij Burgerboerderij de Patrijs) en Vincent Oberdorf (transitie-expert en tuinder bij Tuinderij Kansrijk).
Waarom hebben jullie deze training ontwikkeld?
Vincent: “Ambtenaren kunnen een beslissende rol spelen voor boeren die het anders willen doen; die bijdragen aan systeemverandering in de landbouw. Het huidige beleid zorgt bij hen voor onduidelijkheid en onzekerheid. Als ambtenaar, zeker bij een gemeente of provincie, kun je echt het verschil maken.”
Johannes: “Het overheidsbeleid is nog altijd ingericht op het oude systeem. Die oude regels zitten koplopers en pioniers in de landbouw in de weg, waardoor het moeilijk wordt om als boer de transitie te maken. Veel ambtenaren willen deze boeren wel ondersteunen, maar lopen ook tegen de muren van het oude systeem aan.”
Vincent: “De landelijke politiek is weerbarstig en de spanningen lopen hoog op; als overheidsprofessional is het ontzettend moeilijk om je voor deze transitie in te zetten. Maar je kunt wel degelijk ruimte creëren voor jezelf én voor boeren om de landbouwtransitie vooruit te brengen. Hoe je dat doet, daarover gaat onze training.”
Waar gaan overheidsprofessionals mee aan de slag tijdens de training?
Johannes: “In het eerste deel leer je met een transitiebril naar je werk te kijken. De ambtenaren aan wie we workshops geven, werken dagelijks aan de transitie, maar niet altijd vanuit het perspectief van de transitie. Het is nuttig om een stap terug te nemen en uit te zoomen: wat is mijn rol in de transitie, waar zit ruimte voor beweging, en hoe maak ik daar effectief gebruik van? Aan de hand van het framework van de Transformatieve Overheid van transitiewetenschapper Rik Braams ga je daarmee aan de slag. Dit deel wordt verzorgd door collega-transitie-experts Dieke Schutjens en Inge Luyten.”
Vincent: “In het tweede deel gaan we met concrete casussen van boeren aan de slag, ook uit de praktijk van Johannes en mij. We zoomen in op alternatieve verdienmodellen, want de manier waarop boeren hun geld verdienen, bepaalt voor een belangrijk deel hoe ons voedselsysteem eruitziet. Er zijn heel veel interessante bestaansmodellen, bijvoorbeeld met korte ketens, door burgers aan je te binden als consument, mede-boer of financier, maar ook door je erf en gebouwen anders in te zetten.
Johannes: “Veel boeren die extensiveren gebruiken hun erf voor andere dingen dan voorheen. Wij ook, bij Burgerboerderij de Patrijs. We willen graag medewerkers op ons erf laten wonen, zodat we mensen kost en inwoning kunnen bieden en onze begroting beter rond krijgen. Maar volgens de regels hoort er maar één bedrijfswoning bij één boerenbedrijf. Aan die nieuwe verdienmodellen zit dus vaak een ruimtelijke component of gebruiksfunctie die niet past binnen de huidige kaders. Als ambtenaar kun je de ruimte creëren om dit tóch mogelijk te maken.”
Vincent: “En dat begint met: snappen met welke opgaven boeren zitten, waar ze tegenaan lopen en welke taal ze spreken. Daar gaan we mee aan de slag.”
Wat levert de training op?
Vincent: “Aan het einde van de twee dagdelen heb je het vertrouwen (terug)gekregen dat je – in tijden van chaos – het verschil kunt maken. En heb je de handvatten meegekregen hoe je dat praktisch en concreet aanpakt.”
