Plastic soep op een Plastic Planeet – is bioplastic de oplossing?

Plastic soep

Begin dit jaar bracht de Ellen McArthur Foundation, bekend van het versnellen van de circulaire economie, het rapport “The New Plastics Economy” uit. Het rapport is, zelfs als je je er eigenlijk al bewust van was, schokkend: 99% van het plastic dat wij consumeren is van fossiele afkomst, daarvan wordt maar 14% gerecycled en in 2050 zal er meer plastic dan vis in de oceanen zijn.

Gelukkig komt het rapport ook met een voorstel voor de oplossing van ons plastic-probleem: reduceer de lekkage van plastic naar het milieu door meer hergebruik en recycling van plastic en zorg er voor dat de plastic productie niet meer afhankelijk is van fossiele grondstoffen. Het inschakelen van bioplastics – van biologische afkomst én biologisch afbreekbaar – lijkt de meest voor de hand liggende oplossing.

Bioplastics

Bioplastics zijn plastics die gemaakt zijn van polymeren die afkomstig zijn van hernieuwbaar biologisch materiaal in plaats van aardolie. Sommige producenten zijn er al mee bezig: biologische komkommers zijn soms verpakt in bioplastic en Coca Cola is begonnen met de “Plant Bottle”, een flesje dat voor 30% uit plantaardige plastics bestaat. Echter, het kan veel radicaler, zoals de startup Plantics dat doet. Zij laten zien dat 100% bio ook mogelijk is.

Plastics in plaats van eten?

Helaas brengt het gebruik van bioplastics andere discussies met zich mee.
Bioplastics worden vaak van suikerriet, mais of aardappelen gemaakt en concurreren daardoor met de voedselproductie die nu al sterk onder druk staat. Slechts 3% van het wereldwijde landbouwareaal is nodig om ons fossiele plasticgebruik te vervangen door bioplastics, maar met een groeiende plastic consumptie en een groeiende wereldbevolking kan het in de toekomst alsnog een groot probleem worden. 2e generatie bioplastics, die van biologische reststromen geproduceerd worden, zijn een duurzamer alternatief. Er is ook onderzoek gedaan naar ‘generation next’ – plastic gemaakt van polymeren die afkomstig zijn van bijvoorbeeld koolstof uit de lucht (een heel technisch verhaal, zie hier een uitleg).

Bioplastic productie

De productie van bioplastic, vooral uit soms schaarse reststromen, kost nog steeds veel energie, loopt tegen technische problemen aan en is daarom nog niet op grote schaal ingezet. Daarnaast lossen bioplastics ook niet de problemen op die ontstaan na gebruik, ook niet de ‘generation next’ plastics. De ‘bio’ van bioplastics staat namelijk niet altijd voor biologisch afbreekbaar[1]. Sommige bioplastics zullen dus, net als fossiel plastic, vaak eeuwen in de natuur blijven en dus bijdragen aan de Plastic Planeet. (Ook het bioflesje van Coca-Cola is niet biologisch afbreekbaar; bacteriën kunnen de chemische structuren van dit flesje niet eenvoudig afbreken).

300 miljoen plastic per jaar

Per jaar wordt wereldwijd 300 miljoen ton plastic geconsumeerd, gemiddeld 40 kg plastic per persoon. In Nederland ligt het gemiddelde veel hoger, namelijk 130 kg per persoon.

Het verminderen van de consumptie van al dit plastic door regelgeving lijkt in veel landen goed te werken. Het verbod op gratis plastic tassen lijkt in Nederland te werken. In andere landen, zoals Rwanda, zijn plastic tasjes en andere dunne plastic helemaal verboden. In Zweden was “plastbanta”, letterlijk “plastic afvallen”, een van de nieuwe woorden van 2014.

Plastic transitie

Kortom, bioplastics zijn essentieel maar niet afdoende antwoord op het plastic-probleem. Om echt van de plastic soep af te komen is er een plastic transitie nodig op verschillende fronten. Meer investeringen en onderzoek zijn nodig om de cruciale bioplastics te verduurzamen. Daarnaast moeten we, zoals het rapport van Ellen McArthur aangeeft, zorgen voor minder onnodig gebruik, minder zwerfafval en meer en betere recycling. Producenten moeten meer initiatief nemen en kunnen in samenwerking met consumenten en verwerkers een evolutie van verschillende oplossingen creëren. Zo kunnen we samen ervoor zorgen dat de vissen niet in plastic soep hoeven te zwemmen, en dat onze Plastic Planet weer gewoon een planeet wordt.

Dit stuk is geschreven door Saskia Tegnell

[1] Er zijn twee verschillende soorten bioplastic, allebei van hernieuwbaar biologisch materiaal. De ene soort bioplastic heeft dezelfde stabiele structuur als fossiele plastics en wordt dus niet biologisch afgebroken. De andere, ook “biologisch afbreekbaar plastic” of “composteerbaar plastic” genoemd, is afbreekbaar, voornamelijk in industriële composteerinstallaties.

Hoe kunnen we zorgen dat meer innovatieve oplossingen voor de plastic soep op de markt komen? Lees de blog ‘crossing the chasm‘.

Meer publicaties van ons lezen? Kijk hier.