Tekort aan capaciteit in de bouw? Geef de leraar een OV-jaarkaart!

Het is maar goed dat we aan de vooravond van de grote verbouwing staan en dat de dageraad nog even op zich laat wachten. Als we letterlijk morgen al onze woningen aardgasvrij zouden willen maken, kunnen we echt niet slapen. Want wie gaat dat doen?

Het gaat om grote aantallen, 200.000 woningen per jaar moeten van het aardgas af. Dit vraagt om meer goed opgeleide mensen. Want ook als de arbeidsproductiviteit omhoog gaat en de renovatieoplossingen met minder mensen gerealiseerd kunnen worden, hebben we tienduizenden geschoolde mensen nodig. Dat komt bovenop de nieuwbouwproductie die nodig is, waar ook al te weinig mensen voor zijn.

De oplossing zou wel eens verborgen kunnen zitten in het probleem. In Schiedam wordt getest hoe de verbouwing van de wijk op een slimme manier gekoppeld kan worden aan andere opgaven in de bouw, zoals opleidingsplekken.

Een voorbeeld: Schiedam, bouwstroom met een voorwaarde en een voordeel

Squarewise is in de wijk Groenoord in Schiedam betrokken bij de warmtetransitie. In deze gemeente zijn plannen om de komende jaren ruim 4700 woningen van het aardgas af te halen. Dat kan door ze aan te sluiten op een warmtenet. In de planning worden circa 500 woningen per jaar aangesloten, grotendeels onderdeel van grote appartementencomplexen. De lokale woningcorporatie heeft 2500 van deze woningen in haar bezit, waarvan slechts 1800 in complexen die zij volledig in eigendom heeft. De rest is gemengd.

Dat leidt tot nog meer nachtelijk gepieker, want hoe krijgen we de particuliere woningbezitters zover dat ze meedoen? De corporatie wil een marktpartij de kans geven de komende tien jaar de technische aanpassingen aan haar woningen te verzorgen, op voorwaarde dat deze marktpartij zich ook inspant goede producten voor een goede prijs aan deze particulieren te leveren. Hoe meer mensen mee gaan, hoe goedkoper de aansluitingen kunnen worden.

Verkoop als voorwaarde, opleiding als kans

Een goed en betaalbaar aanbod is één kant van het verhaal. Groenoord is een wijk met een bevolkingssamenstelling die je in meer buurten ziet waar woningbouwverenigingen veel bezit hebben. Energietransitie en ‘aardgasvrij’ zijn onderwerpen die bij de meeste bewoners van Groenoord niet hoog op het lijstje staan. Dertien procent heeft een WMO-voorziening en acht procent heeft geen baan. Het gemiddeld besteedbaar inkomen ligt aanzienlijk lager ligt dan het gemiddelde in Nederland. De vraag die Squarewise stelde, lag eigenlijk nogal voor de hand. Zijn onder de bewoners niet die mensen te vinden die -na de juiste opleiding-  het nijpende gebrek aan ‘handjes’ kunnen verhelpen?

Opleiding en baangarantie

De bewoners van Groenoord krijgen dan de mogelijkheid om mee te werken aan de transitie van hun wijk en daar een goede baan aan over te houden. Als het de Schiedamse corporatie lukt om een bouwstroom op gang te brengen en de komende tien jaar 500 woningen per jaar worden aangepast, dan is er meer dan genoeg werk voor iedereen.

Hoe dan? De corporatie selecteert een consortium dat zowel een installateur, die het ontwerpende en uitvoerende werk goed kan doen, als een verkooporganisatie bevat. Dat moet een verkooppartij zijn die ziet en begrijpt wat er leeft in de wijk en het aanbod van de installateur daarop kan aanpassen. Het moet ook een partij zijn die zich kan aanpassen aan de lokale omstandigheden, zoals het aanboren van het arbeidspotentieel in de wijk.

De leraar in de trein

Het zou dan helemaal innovatief zijn als die nieuw geworven klimaattechnici-in-opleiding niet naar Den Haag, Dordrecht, of Rotterdam hoeven af te reizen, maar lokaal les kunnen krijgen. Waarom zetten we de docent niet op de trein? Hij of zij kan de vakmensen in opleiding in de praktijk het vak bijbrengen. Op maandag les, en de rest van de week onder leiding van de installateur zelfstandig aan de slag. De docent krijgt een OV-jaarkaart en daar zal hij of zij de rest van de week ook wel raad mee weten.