Impact Rapportage 2019 uitgelicht: Kennisdeling

De kennis en ervaring die we zelf opdoen, hebben pas waarde als die anderen in beweging brengt om tot opschaling van duurzame transities in de gebouwde omgeving te komen. Wat er niet (meteen) goed ging is daarbij veel leerzamer dan het resultaat. Openhartig praten over je schaafwonden en blauwe plekken, nodigt ook anderen uit over hun kostbare lessen te vertellen.

Briljante Mislukkingen

We zijn vaak betrokken zijn bij langlopende processen, zoals biodiversiteitsontwikkeling in stad en dorp, of wijktransformaties. Daarbij willen we ook informatie over de route richting het resultaat vastleggen. En niet alleen informatie over het resultaat (wat op zijn beurt eigenlijk ook meestal een tussenstap is). Het vraagt wel manoeuvreren tussen de waarde die lessen kunnen hebben en de impact die het kan hebben op de mensen die in een woning wonen waar een aspect sneller, goedkoper of beter had kunnen worden aangepakt.

Vanuit onze opdracht bij de TKI MVI waren we in de gelegenheid om samen te werken met een oude bekende. Professor Paul Iske had de ambitie om het gedachtegoed dat zijn Instituut voor Briljante Mislukkingen ontwikkelde, ook naar de gebouwde omgeving over te brengen. Wij zagen bij ambtenaren die zich bezighouden met aardgasvrije wijken een behoefte aan het type ondersteuning dat dit gedachtegoed biedt. Het biedt een instrument en een gemeenschappelijke taal om geleerde lessen goed over te kunnen dragen. Daarnaast creëert het ook de ontspanning waarin faalopbrengsten beter geoogst kunnen worden.

Falen is inherent aan het bewegen in een complex, nog niet uitgekristalliseerd onderwerp, waarbij je bewoners ook nog in hun ‘thuis’ raakt. De archetypes van fouten die het Instituut voor Briljante Mislukkingen heeft ontwikkeld, maakt het beter mogelijk om lering te trekken uit falen en dit vervolgens in een gemeenschappelijke taal te delen met de buitenwereld. In 2020 zal een leertraject operationeel zijn voor gemeenten. Ook hopen wij met het Instituut voor Briljante Mislukkingen verder te kijken naar de toepassing van hun gedachtegoed. Zo kunnen we het leren tussen organisaties verder te brengen.

Niet alleen in retrospect vastleggen

Kennisdeling is voor ons pas geslaagd als het door een of meer derden wordt omgezet in navolging. Daarvoor moet kennis zo aangeboden worden, dat het aansluit bij de belevingswereld van de ontvanger. Resultaten pas vastleggen als de resultaten zijn behaald, kleurt de informatie. Het Wijkkompas illustreert dit; door anekdotes vast te leggen op het moment dat ze gebeuren, sluit je aan bij de belevingswereld waar de ontvanger zich op dat moment in bevindt. Door vervolgens reflecties toe te voegen op de mogelijke consequenties die keuzes op dat moment hebben, stel je de ontvanger in staat betere afwegingen te maken. Dat doet recht aan de specifieke situatie van elke wijk, een blauwdruk past in een dergelijk traject niet. Ook stelt het de projectleider van een wijkaanpak toch in staat voordeel te hebben van ervaringen van anderen.

We hebben dit jaar voorbereidingen getroffen om ook onze eigen website meer in te richten op kennisdeling. We zorgen ervoor dat er een tijdlijn ontstaat van lessen die geleerd zijn gedurende de ontwikkeling van een project.

Kennisdeling meer onderdeel van de opdracht maken

Voor het goed vastleggen van kennis, ontbreekt vaak de tijd. De focus ligt vooral op het realiseren van het project. Dit jaar hebben we daarom ingezet om kennisdeling onderdeel van de opdracht te laten zijn. Bijvoorbeeld in onze rol voor TKI Urban Energy. Het programma Uptempo! deelt de kennis die zij opdoet als intermediair die energie innovaties helpt ontsluiten naar de markt. In februari 2020 worden de inzichten uit 2019 in acht long read artikelen gepubliceerd (hier te vinden). Niels Rood en Marlien Sneller zijn de auteurs van twee van die artikelen.

We combineerden dit werk met een rol als begeleider van de DEI+ regeling, om partijen met innovaties te helpen tot goede aanvragen te komen. De inzichten uit deze gesprekken delen we – uiteraard waar niet bedrijfseconomisch gevoelig – in blogs, of via nieuwsberichten op de website van de TKI. Ook presenteren we de nieuwe inzichten bij bijeenkomsten van het Programma Aardgasvrije Wijken en bij bijeenkomsten van de Renovatieversneller.

Dit jaar hebben we ook in diverse trajecten trainingen ontwikkeld en gegeven, om op die manier navolging te stimuleren. We nemen deel in de training Basiscertificaat Energietransitie met Nieman, Duurzaam Gebouwd en TVVL. De serious game die we in samenwerking met Generation Energy met veel medewerkers en raadsleden van gemeenten hebben gespeeld, heeft op veel plaatsen tot inzichten geleid. Het project Wijkkompas is een ander voorbeeld waarbij we kennis en praktijkervaring over wijkaanpakken delen op een openbare websit. We ondersteunen dit met trainingen om de informatie goed over te dragen en om meer diepgang te bereiken. Bij het congres van de Topsector Energie hebben we vanuit onze rol bij de TKI MVI bijgedragen aan een Theory U training. Tenslotten gaven we voor Stroomversnelling op hun jaarcongres een presentatie over koppelkansen en wijkaanpakken.

Onbaatzuchtig communiceren

We hebben dit jaar heel goed gecommuniceerd met opdrachtgevers, maar dat ging wel ten koste van brede communicatie vanuit ons eigen kanaal en vanuit onze eigen naam. Trots zijn we wel op de bijdragen die we geleverd hebben op plekken als Springtij en in Pakhuis de Zwijger, waar kritische geesten op zoek zijn naar kennis. We willen structureler gaan investeren in het overdragen van onze lessen. Hoe positioneren we onszelf, hoe vertellen we over onze ervaringen?

In 2020 starten we daarvoor met een communicatietraject met HelderGroen; hoe positioneren we ons merk, zodat het duidelijk is dat het van iedereen is? Een andere overweging is het oprichten van een vereniging waarin vanuit een creative commons licentie iedereen gebruik kan maken van de lessen die wij opdoen in de projecten. Kennisdeling gaat natuurlijk niet om het vestigen van onze eigen naam, maar altijd om het opschalen van transities. Als het van iedereen is, dan kan iedereen er zijn voordeel mee doen.

Illustraties: Marjolijn Stappers

Lees hier de hele Impact Rapportage 2019

Theory of Change Squarewise