Je bent één van de drijvende krachten achter de Gideonbeweging. Vertel: wat is Gideon?
“Gideon is een dwarsdenkende club van zo’n 1200 radicale pioniers, die samen werken aan positieve verandering in de bouwsector. Dat is al vaker geprobeerd, maar dit keer doen we het anders. Niet top-down, vanuit een programma met een opdrachtgever die eigenlijk niet te veel wil veranderen. Maar door voorlopers bij elkaar te brengen in zelfsturende ‘tribes’.
Iedereen die wil bijdragen aan een duurzamere bouwsector, brengen we in contact met anderen. Soms zijn dat adviseurs die – in hun vrije tijd – werken aan betere wetgeving . En soms zijn dat bouwers en ontwikkelaars die samen een optimaal duurzaam huis ontwerpen. We bundelen al die kennis, expertise en invloed om doorbraken in de sector te bereiken. Als we een idee hebben, dan kennen we de juiste mensen die daar uitvoering aan kunnen geven. En dan lúkt het ook. Dat ervaar ik elke keer weer.”
Ons grote doel: 75% CO2-reductie in de bouwsector voor 2030. Dat is noodzakelijk om de klimaatdoelen van Parijs te halen. Als dat is gelukt, dan is er zoveel veranderd dat we echt in een andere wereld leven – en dat is eigenlijk nog belangrijker. Een wereld, waarin iedereen meetelt. Waarin we radicaal anders bouwen, met natuurlijke materialen in plaats van met toxische. Waarin we het niet meer voor lief nemen dat bouwvakkers na hun zestigste niet meer kunnen ademen omdat glaswol goedkoper is dan andere vormen van isolatie. Dat kán gewoon niet meer. Dat gaat allemaal meeveranderen als we die omslag weten te realiseren.“
In welke uitdaging bijt jij je op dit moment vast?
“Bij Gideon werken we in drie zelfsturende tribes aan de energietransitie, materialentransitie en sociale transitie. Ik ben ‘tribe leader’ van de sociale transitie. Innovatie in de bouw gaat over meer dan techniek. Een verandering teweegbrengen lukt pas als mensen anders gaan denken en handelen. Als ze hun blik verbreden, andere mogelijkheden zien. Dat gaat over leiderschap. Over het durven volgen van je eigen koers. Binnen de sociale transitie draait het om het organiseren van veranderkracht.
Voor de energie- en materialentransitie kun je hele concrete doelstellingen formuleren, maar voor de sociale transitie is dat veel lastiger. Daar was ik enorm mee aan het puzzelen: hoe maak je onze impact concreet, specifiek en meetbaar? Bijna alle meetbare doelstellingen die je kunt bedenken – bijvoorbeeld: maximaal 50% van de bouw-CEO’s mag ouder dan 50 jaar zijn – zijn op zich grappig, maar gaan niet over het totaalbeeld waar we naartoe willen.
Uiteindelijk heb ik het helemaal omgegooid en besloten: we maken de impact niet meetbaar, maar juist heel erg voelbaar. In de kern gaat het er bij de sociale transitie om dat je van je hart je belangrijkste besluitvormingsorgaan maakt. We hebben gezegd: diep van binnen voelt iedereen dat de gebouwde omgeving nog niet laat zien hoe mooi de wereld kan zijn, diep in je hart weet je wat je moet doen. Dus zodra je voelt: hiermee draag ik niet bij aan de wereld waarin ik wil leven, dan spreek je je uit en grijp je in. Ook als je zelf de antwoorden niet hebt, of niet in een invloedrijke positie zit. We stimuleren nieuw gedrag: meer vertrouwen, meer kwetsbaarheid, minder hiërarchie, meer diversiteit.”
Klinkt veelbelovend. Maar kun je dat ook vertalen naar concrete acties?
“Jazeker. Zo zijn we dit jaar gestart met het Spinwaves Lab, een leiderschapstraject dat Squarewise liet ontwikkelen. Gideon zorgde vervolgens dat het lab bekend werd, en nu worden er vele talentvolle deelnemers opgeleid in verandermodellen en biomimicry. Ander voorbeeld: de Gideon Transitie Game, een online game en leerplaform om duurzaamheidskennis te vergroten. Het eerste idee werd vorig jaar gepitcht, inmiddels werken meerdere Gideons aan modules voor de game.
Als tribe leader is mijn rol vooral: inspireren, projectideeën verder brengen, en mensen verbinden die elkaar anders niet zomaar opzoeken. En soms ook: lobbyen tegen knellende regels. Zo zijn we nu bezig met een initiatief om níet te bouwen. Er moeten voor 2030 één miljoen woningen bij, maar ondertussen wonen wij hier met z’n allen 25% groter dan mensen in de landen om ons heen. Daarom zet een Gideon-tribe onder de noemer ‘kleiner is fijner’ zich in om het splitsen van woningen makkelijker te maken. Want goedbedoelde regels, zoals parkeernormen en minimaal gebruikersoppervlakte, zijn in sommige gevallen nodeloos beperkend. Gemeenten mogen daar wel een uitzondering in maken, maar vinden dat vaak spannend. Dan helpt het als wij daarover roeptoeteren.”
Hoe hangen jouw Gideon-activiteiten samen met je werk voor Squarewise?
“Daar zit extreem veel overlap tussen. Projecten die ik namens Squarewise doe – voor de provincie Zuid-Hollland, de provincie Brabant en de Topsector – zijn in feite ook Gideonprojecten: het zijn verandertrajecten in de bouwsector, waarbij we het netwerk van Gideon gebruiken, en vice versa. En net als bij Squarewise zijn we er bij Gideon van overtuigd dat zelfsturing de beste manier van organiseren is als je een sector in beweging wilt krijgen.
Anderzijds is het zo dat Gideon onafhankelijk en labelloos is: het interesseert ons niet wie we tegen de schenen schoppen, en hebben toch invloed. Bij Squarewise bewegen we veel meer in de luwte, uiteindelijk zijn we afhankelijk van onze opdrachtgevers. Maar misschien kunnen we bij Squarewise wel wat van Gideon leren en mogen we best zichtbaarder zijn, ook voor de bühne.”
Kunnen mensen zich aansluiten bij Gideon?
“Ja! Voel je je Gideon? Meld je dan aan als Gideon. Heb je ideeën, maar niet de mogelijkheden om die uit te voeren? Wil je juist de ideeën van anderen helpen realiseren? Meld je! Aanmelden kan via onze site.”
