De eeuwige discussie bij Squarewise: buiten of binnen bestaande systemen, waar telt verandering het zwaarst? In de ogen van transitiemaker Jeske Zonneveld heb je beide nodig om échte verandering teweeg te brengen. Zodat die veranderingen van buiten en binnen het systeem elkaar versterken. Of in sommige gevallen tot conflict leiden, maar wel een conflict dat kan worden opgelost. Aan de hand van een blik op het heden, verleden en toekomst legt Jeske uit hoe een conflict wat niet lijkt op te lossen, opgelost kan worden.
Neem veranderingen in de bouwsector als voorbeeld van wederzijdse versterking. Disruptieve technologieën zorgen van buitenaf voor opschudding in het dominante systeem. Denk aan biobased bouwproducten, maar ook 3D printen en circulair optoppen. Tegelijkertijd is het zaak om het systeem van binnenuit naar ‘Het Nieuwe Normaal’ te sturen, zoals de ketenpartners van de Brabantse Aanpak Circulair Bouwen (BACB) doen. Zij stellen hogere eisen aan de traditionele bouwpraktijk, die standaard circulair moet worden ingericht. Vanuit beide richtingen werken de oplossingen wederzijds versterkend, maar vaak brengen ze elkaar ook in conflict. Transitie impliceert namelijk een verschuiving van de macht. En meer dan eens zijn machtsconflicten, botsingen tussen buiten en binnen het systeem, ogenschijnlijk onoplosbaar. Het is soms om moedeloos van te worden, en teleurgesteld, en kwaad. Want machtsconflicten zien we volop om ons heen, in Nederland, en in ons – nie wieder – Europa.
Vandaag is het exact een jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel, een oorlog die al een jaar lang zwaar op mij, op de maatschappij en vooral op het oosten van Europa drukt. Een conflict met veel geweld, veel angst. Moedelozer dan dat wordt het niet. Ik heb behoefte aan perspectief op een antwoord voor onoplosbare machtsconflicten. Een parallel waaruit we inspiratie halen hoe het nu tot een oplossing aan worden gebracht. Inspiratie in de beëindiging van een bloedig conflict wat onoplosbaar leek, op een niet gewelddadige manier – helaas een zeldzame route in onze wereld.
De uitzondering op de regel is de ontknoping van een ander imperialistisch-nationalistisch conflict. 25 jaar geleden maakte het Goedevrijdagakkoord, ook bekend als het akkoord van Belfast, in 1998 een einde aan de strijd tussen Noord-Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Geen overwinning door één partij, maar een gemeenschappelijk akkoord was een belangrijke stap om het geweld te stoppen. Los van een sterk staaltje diplomatie, vereiste het ook een wederzijdse acceptatie dat de initiële doelstellingen buiten bereik zijn. Daarmee werd uiteindelijk een veel significantere winst behaald: beide zijden kregen voor elkaar dat er stopte wat ze niet wilden – namelijk veel slachtoffers en escalatie van geweld.
De weg naar verandering start bij het weten wat je níet meer wilt (spoiler: steeds sneller gaande klimaatverandering en verwoesting van de biodiversiteit), maar ook weten waar je naartoe beweegt, wat wil je wél. Bij een transitie is dat eenvoudiger gezegd dan gedaan. Vaak opereer je op een onbekend terrein, waar niemand precies weet hoe de weg eruitziet. Wat hierbij helpt zijn perspectieven op hoe het anders kan, die geven hoop om te blijven werken aan de verandering. Inspiratie voor perspectieven is overal en in alles te vinden.
Heb je behoefte aan meer diepgang voor deze inspiratie, Jeske vertelt je graag meer. Neem contact via zonneveld@squarewise.com. En voor in de tussentijd:
