Kolonisatie en de energietransitie: wat kan je doen?
Leonie van der Steen (zij/ haar)
Op 1 juli is het KetiKoti. We vieren de afschaffing van de slavernij in Suriname. Ik weet pas een paar jaar van deze feestdag, moet ik helaas toegeven. Slavernij en kolonialisme voelen soms als een ver-van-je-bed-probleem, maar ‘gelukkig’ komt kolonisatie de afgelopen maanden steeds vaker aan bod. In de discussies die ik voer én in de transitie naar een duurzame gebouwde omgeving. De samenleving wordt steeds meer en meer bewust van het feit dat slavernij niet iets van het verleden is, maar in nieuwe vormen nog steeds voorkomt. Als je je ergens van bewust bent, betekent dit ook dat je er iets aan kan doen. Een les die ik leerde van @Max de Ploeg van Aralez tijdens een webinar reeks van Milieudefensie geeft mij daarin houvast.
Vormen van kolonisatie in de duurzame energiesector
Hedendaagse slavernij in de meest concrete vorm gaat over arbeidsomstandigheden van mensen die schaarse materialen delven die wij nodig hebben voor o.a. windmolens en zonnepanelen. In de relatief jonge bedrijfstakken van zon- en windenergie, die bovendien explosief groeien, is toezicht nog niet goed ingericht en kunnen excessen hard gaan. Daarnaast komt kolonisatie voor in de huidige geopolitiek, door het aankopen en ons toe-eigenen van grond elders om onze energievoorziening veilig te stellen voor de toekomst. Dit geldt tevens ook voor onze voedselvoorziening.
Waar winnaars zijn, zijn ook verliezers
Dit soort ontwikkelingen maken me moedeloos. Zelfs als we proberen iets goeds te doen – een duurzame energievoorziening – komen er negatieve bijeffecten uit voort die soms erger lijken dan het probleem dat we proberen op te lossen. Een inzicht van Max de Ploeg geeft hoop dat we het goede kunnen doen zonder negatieve bijeffecten. Hij illustreerde aan de hand van een VOC-schip dat er twee kanten zitten aan een verhaal. Je kunt de VOC zien als een coöperatie avant la lettre; vele Nederlanders legden geld bij elkaar om samen de bouw van een zeeschip mogelijk te maken en zo een grootse en glorieuze toekomst te ontsluiten. Maar een VOC-schip roept bij velen ook de associatie op aan hun voorouders die ontvoerd en onmenselijk behandeld werden.
Leef je in en grijp in waar mogelijk
Je kunt de historie, maar ook het heden, vanuit beide kanten bekijken. Vanuit de agressor of vanuit het slachtoffer. De-kolonialisme roept op tot dat laatste: verplaats jezelf in de schoenen van degene die aan het kortste einde trekt, die wel de gevolgen maar niet de voordelen van de ingreep ervaart. En als je dan eenmaal in die schoenen staat: wat is een beter alternatief?
Op 1 juli staan we met Squarewise stil bij KetiKoti. We staan stil bij ons verleden en hoe dat doorwerkt in ons perspectief op vandaag en morgen. Zoals altijd houden we onszelf, onze aannames en onze acties tegen het licht. Ik doe dat vanaf nu met de vraag: “Wie ervaart de negatieve consequenties en wat is vanuit perspectief een beter alternatief?”
Tips die ik leuk vind te delen op dit onderwerp:
- www.Ketikotitafel.nl Een dialoogtafel waarin je met een bijzondere methode tot diepgaande gesprekken komt tussen zwart en wit
- www.booksbyani.com Maandelijks voorleesboek voor inclusief opvoeden
- Een blog over hoe gewone dingen ingewikkeld zijn als genderqueer persoon