Lisdodde wandoplossing op Floriade: van prototype tot businessmodel 

Circulair en biobased bouwen Voedsel en landbouw Vernieuwing realiseren

Charlotte Derksen (zij/ haar)

Transitiemaker

Lisdodde wandsysteem

Je kent hem als ‘sigarenplant’ langs sloten en vijvers: de lisdodde. Dat de plant zich uitstekend leent als basis voor bouwmateriaal, is te zien op de Floriade Expo 2022 in Almere. Daar presenteert Squarewise een lisdodde wandsysteem van prefab elementen. Het wandsysteem is onderdeel van een circulair ketenproject waarbij Squarewise partijen uit de bouw en de landbouw samenbrengt. Het prototype is tot en met 9 oktober te zien.  

Kansen voor bouw én landbouw 

Wereldwijd is de bouwsector goed voor maar liefst 11 procent van de totale CO2-uitstoot – dat is meer dan de luchtvaart! Daarnaast is de bouwindustrie grootgebruiker van primaire grondstoffen en veroorzaker van grote bergen afval. Het gebruik van biobased – ofwel, natuurlijk gegroeide – materialen biedt uitkomst. Lisdodde is zo’n biobased materiaal.

De potentie van bouwen met lisdodde is enorm. Net als andere biobased materialen slaat lisdodde CO2 op, dat tijdens de groei van de plant uit de atmosfeer is gehaaldBijkomend voordeel: de plant groeit lokaal. Dat betekent dat er weinig transportbewegingen nodig zijn, en dus minder CO2 wordt uitgestoten. Verder is lisdodde een grote waterzuiveraar en groeit de plant – anders dan fossiele bouwstoffen – na het oogsten gemakkelijk weer terug.  

Lisdodde draagt niet alleen bij aan de duurzaamheidsdoelen in de bouw, de plant kan ook een oplossing voor de problemen in Nederlandse veenweidegebieden zijn. Daar zorgt het kunstmatig lage waterpeil voor bodemdaling en de uitstoot van broeikasgassen, die vrijkomen als het veen verdroogt. Om dat tegen te gaan moet de waterstand in deze gebieden flink omhoog. De ‘natte teelt’ van lisdodde biedt kansen: de waterplant doet het erg goed op natte veengrond.  

Van prototype tot businessmodel 

Het prototype van het prefab wandelement dat nu te zien is op de Floriade is opgebouwd uit drie lagen: een lisdodde binnenbeplating van lisdodde, een buitenbeplating van hout, en een kern van isolatiemateriaal van lisdodde en mycelium (een netwerk van schimmeldraden waaruit paddestoelen groeien). Een hernieuwbaar, biobased product dat gezond, sterk isolerend, brandvertragend en volledig biologisch afbreekbaar is. Momenteel wordt hard gewerkt aan het (door)ontwikkelen en testen van het product, onder andere op stabiliteit, (akoestische) isolatie en brandweerstand. De eerste resultaten zijn veelbelovend.

De ontwikkeling van het lisdodde wandsysteem is onderdeel van een circulair ketenproject waarbij Squarewise samenwerkt met boeren, natuurbeheerders, productontwikkelaars, architecten, componentenbouwers en een timmerfabriek. Het project moet als voorbeeld dienen in de bouwsector en inzichten opleveren in de teelt, oogst en verwerking van lisdodde. Een grote stap voorwaarts als het gaat om de opschaling van het ontwikkelde biobased materiaal en het bijbehorende businessmodel.