Menselijke ontlasting is een prima alternatief voor kunstmest, aldus Squarewiser Johannes Regelink. Op Burgerboerderij De Patrijs konden mensen daarom een grote boodschap achterlaten. Johannes is één van de initiatiefnemers van De Patrijs.
‘Kom je een boodschap halen, laat er dan ook een achter.’ Klanten van de boerderijwinkel konden afgelopen week hun behoefte doen in de compost-wc die daar speciaal voor was neergezet. Samen met zo’n dertig andere boeren deed Burgerboerderij De Patrijs mee aan de landelijke actie Give a shit. Het doel: aandacht vragen voor de waarde van menselijke ‘mest’. De Volkskrant was erbij en schreef er een mooie reportage over.
We moeten af van het idee dat menselijke mest vies is, vindt Johannes. Met ons eten – groente, fruit, zuivel – onttrekken we waardevolle stoffen uit de grond, zoals fosfaat, kalium en stikstof. Die stoffen verdwijnen nu allemaal via onze ontlasting in het riool. Met kunstmest, waarvan de ingrediënten vanuit de hele wereld worden geïmporteerd, vullen we de tekorten vervolgens weer aan. Johannes: “We streven naar een gesloten kringloop: we gebruiken geen kunstmest en halen ons veevoer het liefst van eigen land. Onze ontlasting is het grootste lek in onze kringloop.”
Waarom niet ons land bemesten met onze eigen ontlasting? Dan brengen de grondstoffen terug naar de plek waar ze vandaan komen. Dat vraagt om sociale verandering, zegt Johannes: we moeten het normaal gaan vinden. De actie moet daaraan bijdragen. Bijkomend voordeel van de actie: burger en boer worden dichter bij elkaar gebracht.
Er zijn nog wel wat uitdagingen. Zo is er nog onduidelijkheid over medicijnresten in de ontlasting. Uit onderzoek blijkt dat door de mest (langdurig) te composteren veel resten worden afgebroken, veel beter dan wanneer het uit rioolwater wordt gewonnen. Maar meer onderzoek is nodig, daarom participeert De Patrijs onder andere in een onderzoek van de Wageningen Universiteit.
Burgerboerderij De Patrijs experimenteert ‘in het klein’ met thema’s waar Squarewise op grotere schaal aan werkt: een hechtere relatie tussen burger en boer, korte ketens van bodem tot bord, gesloten kringlopen. Dat is allemaal nodig voor de overgang naar een toekomstbestendige landbouw. Squarewise ondersteunt, financiert, onderzoekt en leert mee.
Johannes Regelink is transitiemaker, organisatie-ecoloog en boer. Johannes is één van de initiatiefnemers van Burgerboerderij De Patrijs: een gangbaar melkveebedrijf dat wordt omgebouwd naar een gemengd acro-ecologisch bedrijf. Voor Squarewise werkt hij onder meer aan het telen van biobased bouwmaterialen, de ketenontwikkeling van lisdodde tot bouwmateriaal en het ondersteunen van natuurinclusieve boeren.
Wil jij in gesprek met Johannes? Stuur hem een bericht via regelink@squarewise.com.