We zijn onderdeel van het programma “Maatschappelijk Verantwoord (of zoals wij liever zeggen: ‘verbonden’) Innoveren”. MVI-Energie houdt zich in essentie bezig met ‘buikpijnvraagstukken’ voor morgen. Wanneer innovaties alleen vanuit technisch perspectief of belang benaderd worden, waardoor ze los komen te staan van de maatschappij en gedeelde waarden (sociaal, cultureel, ecologisch), krijgen we nooit die inclusieve en eerlijke samenleving waar we van dromen.

Eén van de projecten die we vanuit MVI hebben ondersteund is ‘Holland Houtland’, met als specifiek doel het stimuleren van biobased bouwen voor een geïntegreerde aanpak van onder meer klimaatverandering en stikstofoverschot. Twee projecten waarin biobased bouwen werd vormgegeven zijn al ondersteund. Holland Houtland en NewForesight gaan onderzoeken of de tijd rijp is om een alliantie op te richten om deze markt te activeren. Het beoogd resultaat is het activeren van (voornamelijk) marktpartijen en inzicht krijgen in de succesfactoren van zo’n alliantie. Dit alles met aandacht voor de maatschappelijke dilemma’s en maatschappelijke winst én in verbinding met de aanbodkant.

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat per wijk wordt bepaald wat het beste alternatief voor aardgas is. De gemeente is daarbij aangewezen als regisseur. Dit betekent dat de gemeente voor elke wijk of buurt een Wijkuitvoeringsplan opstelt dat wordt vastgesteld door de gemeenteraad. De gemeente staat voor de uitdaging om in deze periode het overzicht te houden en het gesprek tussen de betrokkenen in goede banen te leiden. En dat bij elke wijk opnieuw. Om dit proces te ondersteunen is als methodiek het Wijkkompas ontwikkeld. Het Wijkkompas biedt gemeenten en lokale betrokkenen praktische houvast, zodat steeds meer wijken succesvol worden verduurzaamd.

Het Wijkkompas is een open digitale omgeving die inzicht geeft in het proces van de wijkaanpak: de tool biedt inhoudelijke tips, tools, praktijkervaringen en voorbeelddocumenten voor alle fasen en knooppunten. Het Wijkkompas geeft inzicht in de integraliteit van de opgave en zorgt ervoor dat alle belanghebbenden kunnen meedenken en meedoen: van bewoners tot overheid en van natuurclubs tot bouwbedrijven. Ook maakt het Wijkkompas het proces van het begin tot het eind transparant, waardoor onderling vertrouwen kan ontstaan.

Het Wijkkompas is ontwikkeld op initiatief van Stroomversnelling, in samenwerking met veertien partner-organisaties.

Tijdens het renoveren van gebouwen speelt de fauna die zich in en rondom gebouwen bevindt, zoals vleermuizen, gierzwaluen en huismussen, een belangrijke rol. De nestplekken van deze dieren moeten beschermd worden. Tegelijkertijd moet regelgeving rondom natuurbescherming de energietransitie niet in de weg zitten. 

Daarom hebben we in opdracht van Stroomversnelling de Gedragscode Natuurinclusief Renoveren en het Kennisplatform Natuurinclusief Renoveren ontwikkeld. De gedragscode biedt een kwaliteitsborging en actieplan voor ‘Nul op de Meter’-renovaties. Het kennisplatform helpt om een lerende werkwijze te blijven ontwikkelen. Dit is essentieel voor bouwers én beschermingsorganisaties, omdat nog niet alles bekend is over gebouw-bewonende diersoorten en over effectieve manieren om ze te beschermen.

Het eerste bewijs dat de gedragscode haar vruchten afwierp kwam in oktober 2020: in een renovatieproject in Emmen werden maar liefst 180 huismussen aangetroffen in de nestkasten van een nieuwe gevel. 

Om corporaties effectiever samen te laten werken heeft Squarewise een samenwerkwijze ontwikkeld op basis van het donutmodel van Kate Raworth, die binnen de RWU al gebruikt wordt door Utrechtse corporaties. Squarewise zet deze methode nu ook in om de vijftien corporaties van WoOn Twente beter samen te laten werken op het gebied van duurzaamheid. De werkwijze legt de nadruk op de specifieke rollen op basis van een ‘koploper-snelle volger-peloton structuur’. Dit maakt het makkelijker om voor iedere partij hogere passende ambities te formuleren, omdat er onderscheid is tussen een basis- en uitdagende ambitie. Corporaties in de ‘volgploeg’ moeten zich conformeren aan de basis-ambities, terwijl koplopers juist gemotiveerd worden door uitdagende ambities. Dat brengt het enthousiasme terug! Door deze samenwerking worden innovaties effectiever gedeeld en sneller opgeschaald. Alle corporaties worden zodoende meegenomen om de gestelde doelen te behalen.

“Ontwikkel een aantrekkelijk aanbod (‘an offer you can’t refuse’) zodat zeker 80% van de bewoners van 4400 woningen in Overvecht-Noord vrijwillig de overstap maakt naar koken op inductie.” Stedin vroeg ons om snelheid te brengen in een deel van de proeftuinwijk Overvecht-Noord, waar alleen nog aardgas gebruikt wordt voor koken omdat deze huishoudens met een kleine stap aardgasvrij kunnen worden. Er zat echter een addertje onder het gras; in 2021 zou Stedin beginnen met de voorbereidingen voor het aanleggen van een nieuw gasnet, tenzij het de partners lukte snel tot daadwerkelijke beweging te komen. 

Al enkele jaren werken de gemeente Utrecht, netbeheerder Stedin en woningcorporaties Bo-Ex, Mitros en Portaal samen aan het aardgasvrij maken van de wijk. Aan ons de taak om snel concreet te worden. We brachten in kaart wat er nodig was voor de overstap (niet alleen een kookplaat, maar ook aanpassingen in de meterkast en afsluiting van het gasnet), welke partijen een totaal-ontzorgend aanbod zouden kunnen leveren en welke financieringsmogelijkheden er waren voor particulieren en huurders. Ook hielden we oog voor de ambities en belemmeringen van de partners.  

We organiseerden een – volledig online – matchingsproces waarin marktpartijen in gesprek met bewoners gingen om een aanbod te ontwikkelen. Daaruit ontstond een coalitie van drie installateurs, twee leveranciers van kookplaten, een keukenleverancier, een lokale organisatie met netwerk in de wijk en een marketingorganisatie. Zij stonden te trappelen om bewoners te helpen: van intakegesprek tot installatie en kookworkshop. In een pilot van 74 woningen is het aanbod getest en positief beoordeeld. 

Desondanks struikelden we. Het is niet gelukt tot een financieel aanbod te komen dat bewoners kostenneutraal liet overstappen, tegen acceptabele kosten voor de partners. We rekenden diverse constructies door; een lening die niet hoger was dan het vrijgevallen vastrecht, bekostiging in servicekosten, koken as a service (een ESCo, evt. gecombineerd met PV), maar bij alles bleek een investering van de corporaties nodig. Zij maakten uiteindelijk de afweging dat zij liever focusten op het versnellen van alle renovaties, waardoor de wijk in 2030 in zijn geheel aardgasvrij is, dan specifiek op deze groep. Ook het Rijk stapte niet in op een gezamenlijk verzoek van de partners.

Soms lukt het, soms ook niet. Desondanks gaat onze grote dank uit aan Arthur Lippus van Kwartiermakers in de bouw die deze reis samen met ons heeft willen maken!

Vanuit het samenwerkingsverband van de woningcorporaties in de provincie Utrecht (RWU) is begin 2020 de eerste gezamenlijke uitvraag in de markt gezet, met de vraag: Watt levert mijn dak op? Met deze vraag daagden we de markt uit om met een integraal aanbod te komen waarin corporaties volledig ontzorgd worden in het opwekken van energie op hun woningen. De corporaties waren gemotiveerd om deze vraag gezamenlijk uit te zetten, zodat marktpartijen een beter aanbod tegen een lagere prijs konden doen. Naast deze uitvraag ontwikkelde Squarewise ook enkele formats en een stappenplan, zodat een vergelijkbaar proces herhaald kan worden. 

Voor een innovatieve uitvraag is het van belang dat zowel de vragers als aanbieders vroeg met elkaar in gesprek gaan. Vragers kennen hun behoefte immers het best en aanbieders kennen de oplossingen. De uitvraag hoeft in de beginfase zeker nog niet vast te staan. Door in gesprek te blijven, ontstaat ruimte voor vragers en aanbieders om mee te bewegen richting een passende oplossing. 

Drie corporaties hebben uiteindelijk een partij gevonden waarmee zij zonnepanelen gaan uitrollen in de komende jaren. Dat is een stap dichterbij CO2-neutrale woningen en betaalbaar wonen!

Eind 2020 heeft de gemeenteraad van Schiedam positief besloten over het aardgasvrij maken van Groenoord. De wijk zal door deze beslissing aangesloten worden op een door Eneco nieuw aan te leggen warmtenet, gevoed met restwarmte uit de Rotterdamse haven. Nieuwe Energie voor Groenoord is een samenwerking van de overheidsorganisaties Gemeente Schiedam en Provincie Zuid-Holland, de woningcorporatie Woonplus Schiedam, Eneco Warmte Koude B.V. en netbeheerder Stedin. Squarewise is sinds 2017 betrokken bij het proces naar een aardgasvrij Groenoord. 

Woonplus fungeert als vliegwiel in de transitie naar een aardgasvrij Groenoord. Onder begeleiding van Squarewise zette deze corporatie een innovatieve uitvraag in de markt. Hieruit ontstond het consortium ‘WijKompleet’, bestaande uit De WarmteTransitieMakers, Hemubo, Groenoverleven.nu en U-build. Dit interdisciplinaire consortium gaat een aantrekkelijke dienstverlening ontwikkelen om de komende jaren 2000 woningen van Woonplus én aangrenzende particuliere woningen aardgasvrij te maken. 

Tijdens onze interne transitie naar een nieuwe organisatiestructuur en juridische vorm kwamen we in contact met Bord & Stift. Zij werken ook volgens de principes van horizontaal organiseren en maakten eenzelfde ontwikkeling door. Het afgelopen jaar hebben we regelmatig ervaringen uitgewisseld, zoals tips voor het kiezen van bestuursleden van de stichting die nu formeel onze bestuurder is. 

In een aantal projecten hebben we nauw samengewerkt met kennisinstellingen. Een voorbeeld is een conceptontwikkeling voor opwek langs snelwegen, waarin we samen hebben gewerkt met een afstudeerder van de Universiteit van Utrecht. In dit project betrokken we ook innovatieve aanbieders, die samen één businesscase ontwikkelden. De Europese Unie beoordeelt of het pilotproject een innovatiesubsidie kan krijgen.

Ervaring leert dat de meest waardevolle lessen volgen uit de meest complexe opgaven. Maar hoe communiceer je over voortgang in langetermijnprocessen? Durf je soms euforie te delen, wetende dat er hoe dan ook weer een dal komt? En durf je verkeerde keuzes te bespreken, wetende dat dit bewoners en andere betrokken negatief kan beïnvloeden? En hoe leg je de complexiteit van een oplossing als waterstof uit, zonder je publiek na een kwartier te verliezen? 

Als samenleving zijn we geneigd om te praten in uitersten als ‘successen’ en ‘falen’, terwijl er veel schakeringen tussen deze twee extremen bestaan. Het non-dualisme kan ons leren om deze tegenstellingen los te laten en op een genuanceerde manier woorden te geven aan hetgeen wat we ervaren. Een social lab kan dergelijke nuances naar boven brengen. Waterstof in de gebouwde omgeving is een onderwerp dat we geagendeerd hebben gekregen binnen de Topsector Energie. Marlies Kok en Ton Bontekoe hebben zich er hard voor gemaakt om op dat onderwerp tot een doorbraak te komen. Uitgesproken voor- en tegenstanders zijn samen tot een genuanceerd document gekomen. Een document dat zowel beschrijft waar overeenstemming over is, als waar dilemma’s onderkend worden. Het is geen antwoord op de vraag ‘welke rol speelt waterstof in de gebouwde omgeving’, maar het markeert een tussenstap. En een belangrijke wat ons betreft!

Eén ding is zeker: dat je je einddoel (nog) niet behaald hebt, mag geen reden zijn om je voortgang niet te delen. Wat er niet (meteen) goed ging is daarbij veel leerzamer dan het resultaat. Openhartig praten over je schaafwonden en blauwe plekken, nodigt ook anderen uit over hun kostbare lessen te vertellen. Daar zijn andere koplopers en volgers in de energietransitie alleen maar bij gebaat. 

Volgens Donella Meadows kan systeemverandering op negen niveaus plaatsvinden: van incrementeel (nieuwe parameters, of subsidies) tot transformatief (werken vanuit nieuwe paradigma’s) en alles daartussenin. Dit betekent dat er altijd een aanhakingspunt is dat past bij de ambities van de betrokkenen. Maar om zo’n proces gezamenlijk te kunnen doorlopen, is het wel van belang dat de betrokkenen verandering willen op hetzelfde niveau. 

De Renovatieversneller is een voorbeeld van een project waar betrokkenen een verschillend niveau voor ogen hadden. Het ondersteuningsteam, waar wij deel van uitmaken, wil werken vanuit ‘hogere’ niveaus; nieuwe doelen en nieuwe machtsverdeling, door bouwstromen te creëren en te laten beantwoorden door koplopers. De stuurgroep – onder meer bestaande uit brancheorganisaties – hadden zich niet gecommitteerd aan dergelijke radicale veranderingen. Zij behartigen vooral de belangen van achterliggende partijen. Dat vereist een voorzichtiger tempo van verandering. Door goed met elkaar in contact te blijven, kunnen dergelijke verschillen besproken en wellicht zelfs overbrugd worden. De complexe organisatie van de Renovatieversneller maakte dit echter niet meteen mogelijk. Inmiddels wordt de structuur ingrijpend herzien. We blijven ons hard maken voor de volgens ons benodigde fundamentele wijzigingen die nodig zijn in samenwerking binnen de keten en in het creëren van bouwstromen. Dat laat onverlet dat het van belang is het transitieniveau te bewaken en eventueel bij te sturen. 

Bewoners worden nog onvoldoende ondersteund door huidige ontzorgingsinitiatieven. Dat was een van de conclusies uit ons onderzoek naar ontzorging van de particuliere woningeigenaar. We zien gemotiveerde marktpartijen, maar ook veel versnippering en technocratische aannames die voortkomen uit een aanbodperspectief. Zodra marktpartijen de behoeften van de particuliere woningeigenaar beter leren begrijpen, hebben ze (spreekwoordelijk!) goud in handen. Spoiler alert: die behoeften gaan verder dan technische oplossingen. 

We merken echter ook dat de markt voor ‘ontzorgers’, of one-stop-shop partijen die de particulier willen bedienen niet echt tot grote marktaandelen komen. Pas als vernieuwende ondernemers hun krachten bundelen, kunnen zij door de ‘valley of death’ heen komen; het moment dat zij voldoende tractie krijgen om door het bestaande systeem heen te breken. Binnen het programma Maatschappelijk Verantwoord Innoveren zijn Drift en Duneworks daarom gestart met een Community of Innovative Learners, of kortweg een CoIL, op het gebied van coöperatieve warmtenetten. De opdracht is ook om tot een aanpak te komen die opschaalbaar is naar andere systeemtransities. In 2021 verwachten we de resultaten, dus: stay tuned!

Squarewise gaat de komende jaren verder met dit het vraagstuk van particuliere renovatie, onder andere in de rol van marktmeester in de Transform gemeenten Apeldoorn, Deventer, Zutphen en Zwolle. Dat zou zomaar eens het ‘Silicon Valley’ van ontzorging kunnen worden. Ook starten we in een consortium van experts een driejarig leerexperiment naar ontzorging van particuliere woningeigenaren in vier wijken in Emmen, Leusden, Veldhoven en Weert. En we staan in de startblokken met de coöperatie #housewarming die bewoners die willen bundelen, om tot gezamenlijke marktmacht aan de vraagzijde te komen.

De energietransitie in de gebouwde omgeving is zichtbaar geworden. Het is het domein van de media en publieke opinie binnengedrongen en projecten kunnen dus niet meer ‘buiten het zicht’ gedaan worden. Op verjaardagsfeestjes heeft iedereen een mening over ‘aardgasvrij’ en elke week staat er wel een (veelal negatief) stuk over in de krant. Veel proeftuingemeenten liggen onder een vergrootglas. En dat terwijl de betrokken gemeenten, marktpartijen, netbeheerders en bewoners zich op onbekend terrein begeven. Zij zijn gebaat bij een veilige leeromgeving, waar tijd is om elkaars belangen te leren kennen en ruimte is om fouten te maken en daarvan te leren. Zonder dat zij daarbij afgerekend worden door de buitenwereld. 

We merkten dat in 2020 ‘fouten’ steeds groter uitgemeten werden. Het traject ‘Briljante mislukkingen in de aardgasvrije transitie’ kon van buitenstaanders op complimenten rekenen over de vrolijke naam, maar ingewijden vonden het ‘levensgevaarlijk’. Rapporten zoals die van de Rekenkamer en PBL maken dat er een neiging is om te zorgen dat er geen fouten in de openbaarheid komen. Wij maken ons daar zorgen over. Ook wij kennen de haast aangeboren neiging om ons te verstoppen als er iets misgaat, maar dwingen onszelf juist dan in de spiegel te kijken, te leren en te communiceren. Lag het aan onze inzet? Onze visie? Onze aanpak? En ook wij zijn bang om onszelf daarmee te confronteren, maar het is nodig. Juist in dit moment van de transitie. De tegenwind zal steeds groter worden, voordat we door het oog van de orkaan heen zijn. Dan kunnen we nu maar beter oefenen. 

Goede bestuurders kunnen en moeten een belangrijke rol spelen. Zij zijn gewend om ambitie uit te spreken en durven dat. Belangrijk is dat zij de mensen uit hun organisaties die zich bezighouden met de uitvoering, voldoende ruimte geven om te experimenteren en de fouten te maken die niet tot een verwijt zouden moeten leiden. Wanneer bestuurders voor ‘rugdekking’ zorgen en hun ambitie en waardering voor deze experimenten blijven uitspreken, kan het begin van een veilige leeromgeving ontstaan. 

Daarnaast leren we in onze trajecten dat het erkennen van negativiteit, angst, en soms zelfs verlies en rouw nodig is om tot verandering te komen. Het is naïef om te denken dat de wereld voor iedereen alleen maar beter wordt. Elke vorm van weerstand is een uiting van een aangetaste waarde. Die waarde is echt en verdient erkenning, voordat er ruimte is om door te stappen naar de nieuwe toekomst. We hebben nog een heleboel pijn te erkennen en voordat we dat kunnen, moeten we eerst maar eens oefenen met die te herkennen en te benoemen.

Squarewise is inmiddels twee jaar een sociale onderneming. Toch merken we dat het karakter van sociale ondernemingen nog behoorlijk onbekend is voor onze opdrachtgevers en samenwerkingspartners. Squarewise is geen commercieel bedrijf dat stuurt op winst, maar we zijn ook niet afhankelijk van externe financiering zoals een NGO. Ondanks dat we niet in één van de ‘klassieke’ hokjes passen, kunnen wij als sociale onderneming een unieke en cruciale rol innemen. 

We willen bijdragen aan het doorbreken van die onbekendheid en iets doen aan het ‘geiten-wollen-sokken’-imago dat sociale ondernemingen soms nog lijken te hebben. Efficiëntie, doelgerichtheid en ambitie passen prima in een sociale onderneming. Juist, zouden we zelfs willen zeggen, want als je werkt aan iets waar je heilig in gelooft, waarom zou je dat dan niet met maximale ambitie en efficiëntie doen?

In ons beeld kan een sociale onderneming een lacune opvullen, of zou het misschien wel de norm moeten worden in veel overheidsprogramma’s. Stel duidelijke doelstellingen op, vind mensen die zich wíllen inzetten voor dat doel, laat die een sociale onderneming starten en leg de doelstellingen vast in een ToC (die verankerd is in de statuten). Dan heb je alle waarborgen op hun plaats om zonder zorgen overheidsmiddelen ter beschikking te stellen. Het alternatief is nu een opdrachtverstrekking aan een (commercieel) bedrijf, of een programma binnen de overheidsdienst zelf. Beide hebben duidelijke nadelen ten opzichte van een sociale onderneming, maar het is onbekend…

Overigens is het voor ons vanzelfsprekend dat deze sociale ondernemingen ook zelfsturend en ‘van zichzelf’ (steward-owned) zijn. Daarmee leggen we de basis voor een maatschappij waar wij meer energie van krijgen; sociale bedrijven als drijvende kracht achter (tijdelijke) veranderingen en ‘commons’ die het beheer hebben over publieke middelen, met het belang van de hele samenleving in gedachten en in het hart. 

Er bestaan inmiddels genoeg innovatieve manier om gebouwen te verduurzamen. Toch is het lastig om erachter te komen welke innovaties er allemaal zijn en welke er voor jouw gebouw geschikt zijn. Daarom lanceerden we in opdracht van TKI Urban Energy een overzicht met 101 innovaties voor woningen en utiliteitsgebouwen op www.uptempo.nu. In 2020 werd deze site ingrijpend verbeterd. De website is het eerste en enige overzicht van energie-innovaties voor woningen (en sinds begin 2021 ook utiliteitsgebouwen). Dit overzicht geeft marktrijpe innovaties een groter bereik én helpt gebouweigenaren gericht te zoeken naar innovaties die aansluiten op hun renovatieopgave.  

Samen leer je meer! Binnen onze rol als Adviseur Warmtetransitie Noord-Brabant creëren we Communities of Practice (CoP). Binnen deze CoP zoeken gemeenten elkaar op en werken ze gezamenlijk aan hun opgaven. Op die manier krijgen geleerde lessen een groter bereik. Hiermee zorgen we dat verschillende gemeentes van elkaar leren en hun geleerde lessen op de juiste plekken laten landen. De CoP heeft ook een ondersteunende en inspirerende functie. 

Daarnaast deelt een team van experts kennis en informatie waar de betrokken gemeenten uit kunnen putten. Deze informatie kan gaan over de inhoudelijke aspecten van de energietransitie, maar ook over de procesmatige of organisatorische kant. Ons team in Noord-Brabant deelt hun kennis bijvoorbeeld in webinars of via tutorial videos. In deze video legt Jeske Zonnveld diverse manieren uit waarop de gemeente invulling kan geven aan haar regierol in de warmtetransitie. 

Wanneer je als woningeigenaar je woning wilt verduurzamen, komt er ontzettend veel op je af. Door bewoners te ontzorgen maak je hun ‘reis’ naar een duurzame woning behapbaar en worden bewoners in staat gesteld de doelen uit het Klimaatakkoord te bereiken. Maar met welke ontzorgende partijen kunnen gemeenten eigenlijk samenwerken om bewoners te ontzorgen? In opdracht van het ministerie van BZK voerde Squarewise een eerste marktinventarisatie uit naar ontzorgingsinitiatieven. Samen met belanghebbenden en betrokkenen stelden we categorieën en opties voor de inventarisatie vast. Vervolgens zetten we een vragenlijst uit, die inmiddels door meer dan 46 initiatieven is ingevuld. We bundelden inzichten in een overzichtelijke database, waar je via filters (denk aan bouwjaar of type maatregelen) snel een passend initiatief kunt vinden.  Op deze manier kunnen ambtenaren en andere betrokkenen hun weg vinden in het landschap van ontzorgingsinitiatieven. Deze marktinventarisatie is openbaar toegankelijk via de website en als pdf-publicatie.  

Op initiatief van Squarewise en SustainableMotion ontstond het idee voor Transitiemaker Training. Deze vierdaagse beoogt jonge mensen vertrouwd te maken met kennis van transitieprocessen. De training focust op transitietheorie, transitiemanagement en het ontwikkelen van de benodigde skills. Squarewise brengt relevante en actuele cases in. 

Acht jonge Squarewisers namen dit jaar deel aan de pilot van deze training. Deels onder begeleiding van Karlijn Schipper van DRIFT, en deels verzorgd door Squarewisers Dieke en Marlien. Resultaat was dat we de kennis over transitie niet alleen hebben uitgediept, maar ook dat we op basis van de feedback met DRIFT en Sustainable Motion een verbeterd programma hebben kunnen ontwikkelen. 

De eerste versie van de vierdaagse Transiemaker Training voor young professionals gaat binnenkort van start. Op www.transitiemaker.nl kun je meer lezen en je aanmelden! 

Omdat halfjaarlijkse evaluatiegesprekken met directieleden niet meer goed aansloot op onze horizontale organisatiestructuur, hebben we een nieuwe structuur opgezet voor ontwikkelgesprekken, zoals ze nu heten. In de nieuwe structuur haalt elke collega twee keer per jaar feedback op bij vijf collega’s (indien passend externe collega's) met verschillende ervaringsjaren. Dit gebeurt via een vragenformulier dat gebaseerd is op onze ToC. Deze input wordt gebruikt in de halfjaarlijkse ontwikkelgesprekken, die Squarewisers elk half jaar voert met de doorstroomcoördinator en één collega naar keuze (bijvoorbeeld een collega waarmee je veel hebt samengewerkt).

Eéns per maand komt het hele team bij elkaar voor een ‘Transitiemaker in Opleiding’-ochtend. Tijdens kennissessies verdiepen we een actueel thema’s, methoden en vaardigheden. Dit jaar behandelden we o.a. de volgende thema’s: 

• Archetypen voor falen in de energietransitie (i.s.m. het Instituut voor Briljante Mislukkingen) 
• De noodzaak van een transformatieve overheid (gefaciliteerd door promovendus Rik Braam)
• Bewonersparticipatie (gefaciliteerd door Claar Bergmans)
• Professionele identiteit (gefaciliteerd door Johannes Regelink) 
• Bottom-up initiatieven (gefaciliteerd door Floor de Ruiter en Eveline de Wal) 

• Kenneth Abma heeft vanuit het masterprogramma Sustainable Business and Innovation (Universiteit Utrecht) voor Stroomversnelling onderzoek gedaan naar de huidige toepassing van circulaire strategieën bij Nul op de Meter renovatieconcepten, de beweegredenen hiervoor en de potentiële duurzame winst door toepassing van verschillende circulaire strategieën.
• Fenna Westveer doet vanuit het masterprogramma Industrial Ecology (Universiteit Leiden en TU Delft) onderzoek naar de relatie tussen de toepassing van koppelkansen binnen aardgasvrije wijken en de mate waarin huiseigenaren gehecht zijn aan de plek waar zij wonen. Verder onderzocht zij hoe gemeenteambtenaren omgaan met mogelijke koppelkansen met als casus gemeente Lelystad.
• Jannes Dewulf werkte vanuit het masterprogramma Science and Business Management (Universiteit Utrecht) aan de concept-ontwikkeling en subsidieaanvraag van een opwek- en opslagsysteem van hernieuwbare energie geïntegreerd in een geluidswering. Daarnaast heeft hij onderzoek gedaan naar de knelpunten in het besluitvormingsproces van de RES en de mogelijkheden om deze knelpunten te verlichten door toepassing van een Maatschappelijke Kosten-Baten Analyse (MKBA).
• Charlotte Boele (Master Sociology: Contemporary Social Problems) en Pepijn Jonkman (Master Policy, Communication and Organization) hebben verschillende knooppunten uit het Wijkkompas verrijkt. Hiervoor interviewden ze een breed palet aan stakeholders en haalden ze geleerde lessen op bij ervaringsdeskundigen van de wijkaanpak. 

Op verschillende manieren zorgden we ervoor dat we – op afstand- toch met elkaar in verbinding konden blijven.  

• Tijdens het wekelijkse kantooroverleg blijven we op de hoogte van interne zaken en bedrijfsvoering. 
• Elke vrijdagmiddag blikken we terug op de week middels een check-in met het hele team. We sloten deze bijeenkomsten vaak af met een ‘home tour’ door collega’s. 
• Nieuwe collega’s krijgen een mentor uit dezelfde woonplaats, zodat er in hun eerste maand bij Squarewise altijd een collega dichtbij is. 
• Verder vierden we een online sinterkerst-diner (met gedichten, en wijn per post), zongen we jarige collega’s toe via Zoom. 
• We hadden het geluk dat we in juni en september twee ‘fysieke’ strategiedagen konden organiseren: In park Frankendael en bij Boer Bos gingen we aan de slag met onze eigen organisatieontwikkeling. Tijdens online strategie- of trainingsdagen reserveerden we tijd om samen met collega’s te wandelen.

Squarewise is nu eigenaar van Squarewise, en daarmee een ‘steward owned’ organisatie. De aandelen van Squarewise Transitions BV zijn overgegaan van drie aandeelhouders naar een nieuw opgerichte stichting. De nieuwe stichting is bestuurder, maar mandateert vrijwel alle beslissingen naar de werknemers in de BV. 

Leonie van der Steen en Marcel Heskes waren directeur-eigenaren van Squarewise. Tegelijk met de overdracht van de aandelen is ook de functie van directeur opgehouden te bestaan. Squarewise bepaalt het beleid nu in onderling overleg via een daarvoor ingerichte besluitvormingsstructuur. De verantwoordelijkheden zijn verdeeld onder de medewerkers.  

Wil je meer weten over ons besluitvormingssysteem? Neem dan contact op met Marlien Sneller via sneller@squarewise.com.