Tweede Kamer maakt klus gemeenten nog een beetje lastiger

Aardgas heeft veel voordelen, maar een aardgasvrije woning eigenlijk nog meer. Noodgedwongen verbruikt zo’n woning veel minder energie. De binnenlucht wordt gefilterd, waardoor de lucht in de gerenoveerde huizen beter is dan de ‘frisse’ buitenlucht. Tocht en schimmelvorming zijn in zulke huizen verleden tijd. Wie in een nieuwbouwhuis woont is niet anders gewend, maar er staan in Nederland zo’n twee miljoen rijtjeshuizen die gebouwd zijn tussen 1965 en 1985. Die zijn echt aan een opknapbeurt toe.

De nieuwe Boretti gaat er nu echt uit

In de komende tien, twintig jaar zijn deze huizen allemaal opgeknapt en van het gas af. Dit om de simpele reden dat de aardgasnetten even oud zijn als de huizen en die netten niet meer vervangen worden. Passend in de huidige tijdgeest, is de regie van deze omschakeling naar aardgasvrij neergelegd bij de gemeenten. Zij kennen hun inwoners en kunnen het gesprek met de bewoners die het aangaat goed organiseren.

Voor 2021 moeten gemeenten een transitieplan schrijven, waarin staat welke wijken snel van het aardgas afgaan en welke wijken op een later moment aan de beurt zijn. Natuurlijk moeten ze dat in goed overleg doen met de bewoners, dus dat er een paar jaar voor uitgetrokken is, lijkt geen overbodige luxe. Tenslotte is het lang geleden dat de overheid langskwam om te melden: niet alleen gaat de straat open en verzwaren we het elektriciteitsnet, maar ook bij u binnen wordt alles anders. De nieuwe Boretti of het oude trouwe fornuisje moet eruit, op zolder komt een buffervat van een paar honderd liter en de tuin wordt kleiner vanwege de isolatie. Dat u het weet.

De voordelen van energieneutrale huizen wegen volgens verreweg de meeste mensen ruim op tegen de nadelen – dat blijkt uit enquêtes die na renovaties bij woningbouwverenigingen uitgevoerd zijn. Maar dat zal niet kunnen voorkomen dat mensen zeggen: waar bemoeit u zich mee? Dit is mijn huis, en ik bepaal zelf wel of ik een warmtepomp aanschaf en wanneer.

Wees niet bang voor vertraging als de wijk met andere plannen komt

Dat maakt dat veel gemeenten nogal opzien tegen deze klus, al hebben ze er hard voor gevochten om de ‘regie’ te bemachtigen. En in de Tweede Kamer is het in de dagen na Prinsjesdag de gemeenten nog ietsje ingewikkelder gemaakt: wijken krijgen het recht om een beter plan voor te stellen, als ze het niet eens zijn met de keuzes van de gemeente. Burgerinitiatieven en coöperaties mogen hier een beroep op doen, staat in een motie van Gert-Jan Seegers, ingediend namens de coalitiepartijen. Voor het einde van het jaar moet de regering hebben bedacht hoe dit er uit gaat zien.

Gemeenten moeten hier vanaf nu alvast rekening mee houden in hun planningen. Na alle gebruikelijke inspraak en de wettelijke beroepsprocedures die erna komen, kost een eventueel alternatief plan dus ook weer de nodige tijd. Maar een plan dat vanuit de bevolking gepresenteerd wordt, heeft ook veel voordelen. Het gaat om het einddoel: stoppen met fossiele brandstof en een einde maken aan de problemen in Groningen. Als een wijk zegt: we doen mee, maar dan op onze manier, is dat wel de vertraging waard.