Als we de NOS moeten geloven is de energietransitie al bijna klaar

Figuur 1: in 1729 waren er 639 molens gelijktijdig in bedrijf in het gebied waar nu de Zaanse Schans ligt (bron)

“Het nieuwe windmolenpark is goed voor de energiebehoefte van 1 miljoen huishoudens” schreef de NOS laatst over het tweede windmolenpark dat voor de kust van Borssele komt. Ik wil niets afdoen aan de prestatie die met de bouw van dit windpark wordt neergezet, want het is een grote stap in de richting van goedkope windenergie, maar dat het park 1 miljoen huishoudens in hun energiebehoefte kan voorzien is een veel te rooskleurige weergave van de feiten.

Het park kan, met een verwachte opwek tussen de 2,8 en 3,3 miljard kWh per jaar, tussen de 850.000 en 1 miljoen huishoudens gaan voorzien van stroom voor licht en elektrische apparaten [1]. Dat is echter maar een deel van het energieverbruik van een huishouden. De meeste energie hebben huishoudens nodig voor de verwarming en voor warm water. De verhouding is ongeveer 20/80: 20% van de energie is nodig voor elektriciteit en 80% voor warmte. Als er met deze verhouding gerekend wordt dan kan het nieuwe windpark maximaal 200.000 huishoudens in hun energiebehoefte voorzien [2].

Strikt genomen zou de berichtgeving dan kloppen, maar eigenlijk is daarmee niet het hele verhaal verteld. De meeste mensen zullen niet beseffen dat de NOS alleen doelt op de energie die ze nodig hebben voor hun woning. Het energieverbruik van hun auto en het kantoor waar ze werken, de energie voor het produceren van het eten en de spullen die ze kopen, dat zit er allemaal niet bij in. De gemiddelde Nederlander verbruikt totaal 180.000 MJ per jaar, waarvan ‘slechts’ 30.000 MJ (zo’n 15%) aan huishoudelijke energie [3]. Als we uitgaan van het totale plaatje kan het windpark 66.000 Nederlanders van energie voorzien. Dat klinkt opeens heel anders dan 1 miljoen huishoudens.

Het zet het nieuws over het windpark Borssele ook in een ander licht. Want hoewel er in termen van innovatie en kosten voor windenergie enorme stappen zijn gezet, is de directe bijdrage van het park aan de hoeveelheid duurzame energie in Nederland nog altijd beperkt (ongeveer 0,5%). Dat het grootste windpark ter wereld maar een bescheiden bijdrage levert aan de hoeveelheid duurzame energie in Nederland laat zien hoe groot de opgave van de aankomende decennia is. Ter illustratie: 100% duurzame energie in 2050 vereist vanaf nu minstens vijf van zulke grote projecten per jaar. Zo’n operatie hebben we sinds de wederopbouw niet meer gezien in Nederland.

De berichtgeving van de NOS doet voorkomen alsof de energietransitie een kwestie is van grote stappen, gauw thuis. Niet gek dus dat de gemiddelde Nederlander denkt dat 39% (in plaats van 5,6%) van de energie in Nederland duurzaam opgewekt wordt. Het gevolg van dit te optimistische beeld is dat mensen minder urgentie voelen om hun gedrag te veranderen en minder noodzaak zien om zelf te investeren in duurzame energie. En dat mensen zelfs projecten – die we zo hard nodig hebben – tegen proberen te houden. Het lijkt me hoog tijd de Nederlandse burger beter te informeren. Iets waar de media, en dus de NOS, ook verantwoordelijkheid voor moeten gaan nemen.

Een greep met quotes uit NOS-berichten die zorgvuldiger hadden gekund:

[/text][/column][column size=”col-md-3″][/column][/section][section type=”sect” container=”true” bg_color=”#ffffff” zbx-media-btn=”Upload,Upload,Upload” bg_size=”bg-size-cover” video_type=”Select” padding_top=”0″ padding_right=”10″ padding_bottom=”10″ padding_left=”10″][column size=”col-md-3″][/column][column size=”col-md-3″][text]

Oorspronkelijke quote:
“(…) die moeten energie gaan opwekken voor 20.000 huishoudens, bijna evenveel als Vlissingen heeft”

“de centrale moet zo’n 200 huishoudens van energie voorzien”

“het moet 700 megawatt genereren, genoeg energie voor een miljoen huishoudens”

“10 hectare groot, en in theorie genoeg voor alle 3500 huishoudens”

“Het nieuwe windmolenpark is goed voor de energiebehoefte van 1 miljoen huishoudens”

“Het zonne-energiepark zal 30 megawatt aan duurzame energie opwekken, goed voor 10.000 tot 12.000 huishoudens”[/text][/column][column size=”col-md-3″][text]

Beter was geweest:
“(…) die moet stroom gaan opwekken voor 20.000 huishoudens, bijna evenveel als Vlissingen heeft”

“de centrale moet zo’n 200 huishoudens van stroom voorzien”

“het moet 700 megawatt genereren, genoeg stroom voor een miljoen huishoudens”

“10 hectare groot, en in theorie genoeg stroom voor alle 3500 huishoudens”

“Het nieuwe windmolenpark is goed voor de elektriciteitsbehoefte van 1 miljoen huishoudens”

“Het zonne-energiepark zal 30 megawatt aan duurzame stroom opwekken, goed voor 10.000 tot 12.000 huishoudens”[/text][/column][column size=”col-md-3″][/column][/section][section type=”sect” container=”true” bg_color=”#ffffff” zbx-media-btn=”Upload,Upload,Upload” bg_size=”bg-size-cover” video_type=”Select” padding_top=”0″ padding_right=”10″ padding_bottom=”10″ padding_left=”10″][column size=”col-md-3″][/column][column size=”col-md-6″][text]

Dit stuk is geschreven door Klaas Vegter.

[1] Het verschil tussen energieverbruik (totale verbruik van alle mogelijke soorten energiedragers) en stroomverbruik (elektriciteitsverbruik) zorgt vaker voor verwarring. Des te belangrijker dat hier goed over wordt bericht.
[2] Voor het gemak laten we even buiten beschouwing dat de meeste huishoudens momenteel niet op basis van elektriciteit maar door middel van gas verwarmd worden.
[3] In 2014 was het totale energieverbruik in Nederland per inwoner 4.333 kilogram of oil equivalent (koe) per jaar, dat staat gelijk aan 180.000 MJ. Een gemiddeld huishouden verbruikt zo’n 1.500 m3 gas (52.755 MJ) en 3.300 kWh elektriciteit (11.880 MJ) per jaar, dat staat gelijk aan ongeveer 65.000 MJ. Aangezien een gemiddeld huishouden in Nederland bestaat uit 2,2 personen verbruikt één persoon zo’n 30.000 MJ per aan huishoudelijke energie (bron: IEA)

Waarom duurt de energietransitie zo lang? Lees ook deze blog.

Meer publicaties van ons lezen? Kijk hier.